تعریف رنگ، اجزاء تشکیل دهنده آن و رنگدانه های اکسید آهن (هماتیت)

مفهوم رنگ تاثیر طول موج های مختلف نور بر اعصاب چشم انسان و درک و پردازش آن به وسیله مغز است. نور سفید ترکیبی از طول موج های مختلف است. هنگامی که نور سفید به جسمی برخورد می کند، جسم مقداری از نور (بعضی از طول موج ها) را جذب کرده و بقیه را باز می تاباند. این بازتابش به چشم ما رسیده و اثر آن توسط رشته های عصبی به مغز رفته و در آنجا به وسیله مغز پردازش می شود و بدین گونه ما رنگ را درک می کنیم.

دلیل تفاوت رنگ های اجسام مختلف این است که هر جسم طول موج مشخصی از نور سفید را جذب کرده و همچنین طول موج مشخصی را باز می تاباند و این همان دلیل اختلاف رنگ اجسام است. به عنوان مثال: یک جسم کاملا سیاه تمام طول موج های نور سفید را به خود جذب کرده و هیچ طول موج را بازنمی تاباند به همین دلیل سیاه دیده می شود در صورتی که یک جسم کاملا سفید، تمام طول موج های نورسفید را بازمی تاباند و بدین صورت کل طول موج های طیف مرئی به چشم ما می رسد و ما جسم را سفید می بینیم.

تعریف رنگ از لحاظ صنعتی

رنگ ها موادی هستند که به عنوان پوشش، زیبایی و محافظت به اجسام مختلف زده می شوند.

اجزاء رنگ

• Binder که می تواند مواد نرم کننده ، پلاستیکی، سایزرها و رزین ها باشد.
• رنگدانه (Pigment) و افزون بر این گاهی موادی به نام رنگدانه یار (Extender) به رنگدانه ها افزوده می شود.
• حلال ها یا مخلوطی از حلال ها
• مواد افزودنی (ضخیم کننده، خشک کننده، ضد پوسته پوسته شدن)

اختلاط اجزاء رنگ در رنگ سازی

پایه کار ساختن رنگ، مخلوط کردن رنگدانه ها (پیگمنت ها) با رزین است. اساسا باید ذرات رنگدانه به طور یکنواخت در رزین پراکنده شود، زیرا در غیر این صورت ذرات رنگدانه (پیگمنت) در کف ظرف ته نشین می شوند. زیاد بودن مقدار نیروی چسبندگی بین ذرات رنگدانه و رزین، باعث جدا شدن آنها و معلق شدن آنها می شود. کم بودن مقدار این نیرو باعث جدا شدن ذرات از هم و ته نشینی در کف ظرف می شود.

رزین در رنگ سازی

رزین ها در رنگ، نقش حمل کننده را دارند و دیگر ذرات را در خود معلق می کنند. همچنین مقاومت رنگ را در مقابل عوامل خورنده مانند: رطوبت و نفوذ گازها بالا می برند. روی سطح مورد نظر برای رنگ کاری لایه ای ایجاد کرده و نیز سطح زیرین را از محیط اطراف جدا می کنند و ایجاد چسبندگی بین ذرات رنگ و سطح توسط خصوصیات شیمیایی، قطبی و مکانیکی از دیگر ویژگی های رزین است.

حلال ها در رنگ سازی

حلال ها مایعات فراری هستند که برای حل کردن رنگدانه ها و رزین به رنگ اضافه می شوند و در حالاتی نقش تعدیل کننده در رنگ را نیاز دارند. حلال ها یا به صورت خالص و یا به صورت با یک یا چند حلال و ترکیبات دیگر به کار می روند.

رنگدانه ها (پیگمنت ها) در رنگ سازی

رنگدانه ها (Pigments) موادی هستند به حالت جامد، که برای خصوصیات رنگ، مقاومت مکانیکی، محافظت از اکسید شدن و خورندگی (خورندگی فلزات ) در ترکیب رنگ استفاده می شود.

رنگدانه یارها (Extenders) در رنگ سازی

رنگدانه یارها (Extenders) از نظر شیمیایی خنثی هستند و هیچ اثری بر رنگ دهی و پوشانندگی ندارند. این دسته از مواد برای اصلاح سیالیت رنگ های مایع به رنگ اضافه می شوند و باعث بالا بردن مقاومت رنگ در برابر ته نشینی رنگدانه های سنگین می شوند. لازم به ذکر است که اضافه کردن رنگدانه یارها به رنگ باعث کاهش قیمت تمام شده رنگ نیز می شود.

رنگدانه های اکسید آهن

رنگدانه های اکسید آهن از جمله خاک هماتیت (اخرا) بزرگترین بخش غیر آلی استفاده شده در مصارف گوناگون هستند. نکته جالب توجه در تجارت و بازار رنگدانه ای اکسید آهن (هماتیت)، مناسب و با کیفیت بودن آنها در همان طبیعت و محل تشکیل (کانسار) برای مصارف گوناگون است. به عبارت دیگر بدون نیاز به فرآوری، خصوصیات لازم را برای مصرف هرچه بهتر و بیشتر در انواع کاربردها داشته باشند. بدین گونه از لحاظ اقتصادی نقش مهمی در کاهش هزینه برای کارخانه های فرآوری دارد.

 

تحقیق و پژوهش توسط: مهندس محمود شجاع